By 
Ku: Ridhazia
Persatuan Wartawan Indonesia (PWI) tungtungna kajebak dina dualisme kapamingpinan.
Di hiji pihak, aya PWI Hendry Ch Bangun, sedengkeun di pihak séjén PWI Zulmansyah Sekedang. Duanana ngaku geus jadi Ketua Umum PWI Pusat.
Akibat dualisme ieu dina organisasi profési nu umurna geus 78 taun, perpecahan mimiti sumebar ka sababaraha provinsi. Komo nepi ka perayaan Hari Pers Nasional (HPN) ogé diayakeun di dua tempat anu béda dina Minggu (9/2/2025).
Rebutan Piring
Salah saurang tokoh pers, Dahlan Iskan, ngagambarkeun perpecahan dua kubu PWI Pusat saperti perang “rebutan piring di luhur méja”.
Pernyataan ieu lain saukur sindiran tajam kana dinamika internal PWI, tapi ogé nétélakeun yén kapamingpinan PWI leuwih didorong ku kapentingan pribadi jeung kelompok tibatan bédana prinsip dina dunya jurnalistik.
Ieu béda jeung perpecahan antara dua tokoh pers nasional BM Diah (1917-1996) jeung Rosihan Anwar baheula (1922-2011).
Waktu harita, pasualan anu muncul téh ngeunaan muatan ideologi politik. Aya konflik antara média anu pro ka pamaréntah jeung média anu kritis kana kakawasaan.
Henteu Tunggal
PWI nu diadegkeun dina 9 Pébruari 1946 di Surakarta ti awalna diidealisasi minangka hiji-hijina wadah pikeun wartawan di Indonesia, tapi dina kanyataanna ayeuna mah geus teu utuh deui.
Ti jaman réformasi, PWI nyanghareupan ancaman perpecahan. Politik éra 1998 micu munculna jurnalisme berbasis publik, disusul ku lahirna rupa-rupa asosiasi jurnalis anyar.
Nepika taun 2021, Dewan Pers geus ngakuan opat organisasi jurnalis, nyaéta Persatuan Wartawan Indonesia (PWI), Aliansi Jurnalis Independen (AJI), Ikatan Jurnalis Televisi Indonesia (IJTI), jeung Pewarta Foto Indonesia (PFI).
Data ti Komisi Panalungtikan, Pendataan, jeung Ratifikasi Dewan Pers nunjukkeun yén kiwari aya 1.800 média anu geus diverifikasi ku Dewan Pers. Ti éta jumlah, 1.015 mangrupa média siber, 377 stasiun televisi, 18 radio, jeung 442 koran/cetakan.
Mimiti Teu Séhat
Nambahanana organisasi pers sabalikna malah ngajadikeun ékosistem pers Indonesia beuki teu idéal.
Numutkeun Ketua Dewan Pers, Dr. Ninik Rahayu, sabenerna pertambahan jumlah organisasi jeung asosiasi pers justru geus ngaruksak ékosistem pers di Indonesia.
Jadi Abal-abal
Kaayaan anu teu kondusif katingali tina fakta yén loba organisasi pers anu henteu séhat, boh tina segi ékonomi boh tina eusi kontén, utamana dina nyanghareupan tantangan éra digital.
Akibatna, dunya jurnalisme kajebak ku nambahanana jumlah wartawan abal-abal. Loba nu jadi jurnalis lain kusabab prosés profési anu merlukeun atikan jeung palatihan anu optimal, tapi ukur dianggap salaku “pekerja pers” kawas buruh lepas. Saha waé bisa jadi jurnalis sanajan teu boga katerampilan anu nyukupan.
Hasil Panalungtikan
Hal ieu luyu jeung hasil panalungtikan ilmiah anu nétélakeun yén parobahan ékosistem pers — kawas anu lumangsung di Indonesia ayeuna — mangrupa akibat normal tina konvergénsi média jeung digitalisasi (Deuze, 2008).
Fakta ieu ogé sajalur jeung analisis Hanitzsch, Hanusch, Ramaprasad, jeung Beer dina bukuna “Worlds of Journalism: Journalistic Culture Around the Globe”, nu nyebutkeun yén organisasi jurnalis téh kacida rentan dipangaruhan ku kaayaan politik hiji nagara. Apan buktina, geuning PWI oge ayeuna mah bet gehgeran. Asa ku teugteuingeun. *
* Ridhazia, dosen senior Fidkom UIN Sunan Gunung Djati, jurnalis jeung kolumnis, paniten psikologi sarta pasualan komunikasi sosial pulitik, nganjrek di Bandung, Jawa Barat.
Comments