By 
Ku: Muhammad Syahroni
SundaNews (25/12/2024). Atikan jeung dakwah mangrupa dua aspék anu silih hubungkeun. Ngaronjatkeun atikan ngadorong dakwah Islamiah pikeun leuwih maju. Kagiatan dakwah saperti ngajak jeung ngagero jalma kana nu ma’ruf jeung ngajauhan nu ma’ruf téh penting dina Islam, ku kituna perlu dimekarkeun pikeun kamajuan da’wah Islamiyah.
Hal ieu penting pikeun diperhatikeun jeung dilakonan sangkan da’wah Islamiyah salawasna suksés dina nyebarkeun agama Islam. Atikan mangrupa sistem jeung jalan pikeun ngaronjatkeun kualitas kahirupan dina sagala widang, kaasup da’wah. Ku alatan éta, penting pikeun ngahutbah pikeun nanjeurkeun bebeneran ngaliwatan pendidikan.
Di handap ieu kalungguhan atikan dina mekarkeun da’wah Islamiah. Atikan anu berkualitas luhur tiasa nyiptakeun sumber daya manusia anu berkualitas anu mampuh janten kader misionaris anu berkelas. Atikan ogé mampuh ngabentuk kader-kader dakwah anu siap ngalaksanakeun dakwah. Dipiharep nepikeun da’wah ngagunakeun élmu pangaweruh anu dipiboga, bisa nyiarkeun da’wah dina dasar anu luyu jeung ajaran Islam sarta henteu bertentangan jeung syariat Islam.
Munculna média anyar pikeun dakwah.
Mekarkeun atikan ngadorong sagala rupa kamajuan, kaasup kamajuan sains jeung teknologi. Sagala kamajuan téhnologis geus ngajadikeun média pikeun nganteurkeun dakwah rupa-rupa. Dimimitian ti koran nepi ka handphone, sangkan da’wah teu monoton sarta terus obah kalayan arus kamajuan anu aya.
Média dakwah anu sering urang tingali biasana nyaéta televisi, radio sareng koran. Tapi, dina kamekaranana, da’wah mimiti ngagunakeun média sosial saperti Facebook, Instagram, YouTube jeung Twitter. Média sosial ieu geus jadi média anyar pikeun dakwah anu éféktif jeung éfisién, sabab da’wah bisa ditepikeun ka mad’u iraha waé jeung dimana waé.
Aya inovasi dina nganteurkeun dakwah
Atikan mangrupa ukuran kumaha pentingna pangaweruh jeung pangalaman kader misionaris classy. Atikan mangrupa forum anu ngalatih satiap kader dakwah, beuki luhur atikanna, beuki loba pangaweruh jeung pangalaman. Dina hal ieu, bisa méré inovasi dina nepikeun dakwah. Dakwah dipiharep bisa dipikanyaah ku sakumna golongan, lain ngan ukur kolot, tapi budak, rumaja, déwasa, komo nu geus kolot.
Biasana nepikeun da’wah anu teu monoton kalawan disisipkeun banyol téh mangrupa cara pikeun da’wah teu méré kesan bosen jeung saré. Inovasi dina nepikeun dakwah ogé dipangaruhan ku kamekaran atikan dina widang téknologi atawa média digital. Dakwah ogé bisa ngagunakeun animasi kartun minangka inovasi anyar pikeun barudak, sangkan da’wah dipikanyaah jeung dipikanyaah di unggal jenjang. Sakumaha dawuhan Alloh SWT dina Al Qur’an Surat An-Nahal: 125
Hartina: Seru (manusa) kana jalan Pangéran anjeun kalayan hikmah sareng pelajaran anu saé sareng bantah aranjeunna kalayan jalan anu saé. Saéstuna Pangéran anjeun anu leuwih uninga kana jalma-jalma anu sesat tina jalan-Na, jeung Anjeunna anu leuwih uninga ka jalma-jalma anu meunang pituduh.
Dina ieu ayat, atikan miboga peran anu kacida pentingna dina neraskeun mekarna dakwah. Paguron luhur bakal ngajadikeun da’i leuwih mumpuni dina nepikeun da’wahna, tangtu ku ajaran anu hade anu bisa ditarima ku sakumna golongan. Sabab tanpa atikan urang moal bisa ngajak jalma séjén pikeun nuturkeun ajaran anu alus. Sabab unggal jalma beda-beda kasang tukang jeung pikiranana. Ku atikan bakal ngagampangkeun urang pikeun ngahijikeun jalma.
Ku kituna, penting pisan pikeun urang terus diajar, hususna élmu agama. Sabab jalma anu teu boga elmu moal bisa ngajawab kana satiap masalah anu aya, boh anu bener boh anu salah nurutkeun syariat Islam. Tanpa pendidikan, urang moal terang kumaha carana nungkulan jalma sabab unggal jalma gaduh kamampuan pangaweruh anu béda. Dakwah dina konteks Islam nyaéta kagiatan nyebarkeun ajaran agama jeung ajén moral ka masarakat.
Salah sahiji saluran dakwah anu pohara efektif nyaéta ngaliwatan pendidikan. Atikan anu alus lain ngan ukur museur kana mekarkeun pangaweruh jeung kaparigelan, tapi ogé dina ngawangun karakter anu dumasar kana ajén-inajén agama. Tulisan ieu ngabahas hubungan antara dakwah sareng pendidikan, sareng kumaha aranjeunna tiasa berinteraksi pikeun nyiptakeun individu anu sanés ngan ukur cerdas, tapi ogé ngagaduhan ahlak anu hadé sareng rasa tanggung jawab sosial anu luhur. Dakwah mangrupa salasahiji pancén utama anu dilaksanakeun ku umat Islam dina nyebarkeun kahadéan, pangaweruh jeung ajaran agama Islam ka masarakat anu leuwih jembar.
Di sisi séjén, atikan mangrupa alat pikeun ngabentuk generasi anu calakan sarta ngabogaan akhlak mulia. Dina kontéks ieu, da’wah jeung atikan miboga hubungan anu raket pisan. Atikan anu dumasar kana ajaran Islam lain ngan saukur ngajarkeun pangaweruh kaduniawian, tapi ogé nimbulkeun ajén-inajén agama dina kahirupan sapopoé.
Atikan dina Islam leuwih ti saukur pangajaran akademik. Ieu ogé kalebet diajar ngeunaan moral, étika sareng ajaran agama anu janten dasar pikeun hirup. Ku kituna, da’wah jeung atikan kudu sajalan pikeun ngahasilkeun generasi anu teu ngan saukur intelek, tapi ogé kuat iman jeung ahlakna.
Dakwah dina atikan nuduhkeun kana sumebarna ajaran agama Islam anu dilaksanakeun ngaliwatan rupa-rupa métode atikan, boh formal boh nonformal. Dakwah ieu miboga tujuan pikeun ngawanohkeun ajén-inajén kaagamaan ka siswa, sangkan bisa ngalaksanakeun ajaran Islam dina kahirupanana. Atikan sabagé alat dakwah miboga peran penting dina ngawangun karakter generasi ngora.
Hal ieu henteu ngan dilarapkeun ka sakola agama, tapi ogé pikeun lembaga pendidikan umum anu ngaintegrasikeun pendidikan agama dina kurikulumna. Dina prosés atikan ieu, da’wah téh lain ngan saukur ditepikeun ngaliwatan ceramah atawa diajar langsung, tapi ogé ngaliwatan pangajaran ajén-inajén moral anu katémbong dina sikep jeung paripolah nu dipiharep.
Peran Dakwah dina Ngabentuk Karakter Barudak
Salah sahiji tujuan utama atikan nyaéta pembentukan karakter, sareng dakwah ngagaduhan peran anu penting dina ieu. Atikan anu dihijikeun jeung dakwah bakal ngahasilkeun individu anu lain ngan saukur intelek, tapi ogé kuat dina moral jeung etika. Atikan berbasis dakwah bisa nimbulkeun ajén-inajén saperti kajujuran, disiplin, rasa tanggung jawab jeung empati ka batur.
Contona, ngaliwatan pangajaran ngeunaan pentingna sholat, puasa jeung ahlak mulya, da’wah bisa ngabentuk generasi anu lain ngan ukur ngutamakeun prestasi akademik, tapi ogé miboga rasa deukeut jeung Alloh sarta hirup kalawan integritas. Pendidikan Islam nyayogikeun landasan anu kuat pikeun dakwah dina dunya atikan. Kurikulum atikan Islam anu ngahijikeun ajaran agama dina saban aspék kahirupan, boh di jero boh di luar kelas, boga fungsi minangka sarana dakwah anu éféktif.
Salian ti éta, atikan Islam ogé méré pendekatan anu holistik, nya éta henteu ngan museur kana pangaweruh agama, tapi ogé kana kaparigelan sosial jeung profésional. Atikan kaagamaan anu diajarkeun di sakola-sakola Islam atawa lembaga-lembaga atikan séjénna miboga fungsi pikeun ngawanohkeun ajén-inajén kaislaman dina saban aspék kahirupan. Ieu mangrupikeun sarana dakwah anu penting sabab murid, ti leuleutik, diwanohkeun kana konsép-konsép dasar dina agama Islam anu ngabentuk pandangan hirupna.
Metode Dakwah Melalui Pendidikan
Sangkan dakwah éféktif dina atikan, penting ngagunakeun métode anu luyu jeung kabutuhan jeung kamekaran siswa. Sababaraha metode dakwah anu tiasa diterapkeun dina dunya atikan diantarana:
Métode Kuliah jeung Pangajaran Kuliah atawa studi mangrupa metode da’wah anu paling umum. Dina kontéks atikan, wawacan bisa dilaksanakeun dina wangun ceramah umum, wawacan, atawa seminar anu ngabahas jejer agama jeung moral.
Metode Teladan atawa Uswatun Hasanah. Jadi panutan anu hadé mangrupa metode da’wah anu efektif, khususna pikeun barudak sareng rumaja. Guru atawa pendidik anu némbongkeun ahlak anu hadé tur luyu jeung ajaran agama bakal leuwih gampang ngajurung siswa pikeun nyonto sikepna.
Métode Sawala jeung DialogPendekatan sawala jeung dialog ngamungkinkeun siswa pikeun leuwih paham kana konsép dakwah sacara leuwih jero. Ku méré lolongkrang pikeun nanya jeung diskusi, da’wah jadi leuwih lincah jeung relevan jeung kahirupan maranéhanana.
Métode Latihan Langsung. Méré kasempetan ka siswa pikeun ngalaksanakeun ajaran agama dina kahirupan sapopoe, saperti netepkeun waktu solat, ngajurung kana kahadéan, atawa ngalaksanakeun kagiatan sosial, mangrupa cara anu éféktif pikeun ngainternalisasikeun dakwah dina atikan.
Lila-lila, da’wah dina pendidikan nyanghareupan tangtangan anu cukup gedé. Modernisasi téhnologis jeung globalisasi geus mawa parobahan pola pikir generasi ngora, nu kadang ngajauhkeun maranéhna tina ajén-inajén agama. Ku kituna, penting pikeun lembaga atikan pikeun salawasna ngamutahirkeun metode-metode dakwah anu digunakeun, sangkan bisa ditarima ku generasi ngora jeung nuturkeun kamajuan jaman.
Najan kitu, di balik tantangan ieu, aya ogé seueur kasempetan. Salah sahijina nyaéta ngagunakeun téknologi minangka alat dakwah. Ku ngamanfaatkeun platform digital, saperti média sosial jeung aplikasi pembelajaran online, da’wah bisa sumebar leuwih lega sarta nepikeun ka khalayak nu leuwih gedé. (tamat)
* Muhammad Syahroni, Kepala Pembina Warga Binaan Lapas Kabupaten Indramayu, mahasiswa S2 Komunikasi Penyiaran Islam (KPI) Pascasarjana UIN Sunan Gunung Djati Bandung, nganjrek di Cirebon, Jawa Barat.
Comments